Konieczność zwiększania wydajności energetycznej wynikająca z ochrony klimatu, rosnące ceny energii i skutki pandemii wpływające na zaburzenia popytu i podaży to najważniejsze wyzwania, z którymi zmagać się będzie przemysł w 2022. Nadchodzący rok będzie z pewnością szczególnie trudny, wymagać będzie od firm przygotowania się do działań umożliwiających znalezienie właściwej odpowiedzi na czekającą je próbę.

Jak podaje Eurostat w strefie Euro doświadczamy inflacji niewidzianej od początku istnienia wspólnej waluty. W październiku 2021 ceny producentów, czyli tzw. inflacja PPI (producer price index) była aż o 22%[i] wyższa niż rok wcześniej. Największy wkład w tak wysoki wzrost wskaźnika mają bez wątpienia ceny energii i surowców. Jak informuje serwis Rady Unii Europejskiej[ii] od drugiej połowy 2021 r. gwałtownie wzrosły ceny energii nie tylko na naszym kontynencie, ale także na świecie. Na zwiększenie się kosztów w przemyśle wpływ miało szereg czynników, wśród których najważniejszy był bezprecedensowy wzrost cen gazu na rynkach światowych od początku 2021 roku, sięgający ponad 170%.

Oszczędności energetyczne dla planety

Do wzrostu cen energii o charakterze inflacyjnym dochodzi presja związana z koniecznością walki ze zmianami klimatycznymi. Obniżenie emisji dwutlenku węgla w przemyśle wymagać będzie dalszych inwestycji w obszarze energetyki odnawialnej, a po stronie zakładów przemysłowych oznacza to dalsze szukanie oszczędności jej zużycia. Innowacje polegające na optymalizacji procesów produkcyjnych, lepsze zarządzanie ogrzewaniem, oświetleniem w budynkach to podstawowe działania, które realizować będą zakłady produkcyjne, dokręcając do maksimum śrubę oszczędności energetycznych.

Większość polskich przedsiębiorstw już szuka sposobów obniżenia wydatków na energię, rozumiejąc cele zrównoważonego rozwoju. Według przeprowadzonych przez Siemensa badań Smart Industry Polska 2021[i] 62% firm uważa za ważne przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Deklaracje te przekładają się na konkretne działania. Większość ankietowanych, bo aż 72% już podjęła działania poprzez uruchomienie odpowiednich procesów, natomiast 16% jest na etapie ich wdrożenia. Zaledwie 10% przedsiębiorstw nie realizuje jeszcze żadnych działań. Większość średnich przedsiębiorstw (57%) wdraża rozwiązania związane z optymalizacją zużycia mediów oraz podejmuje działania mające na celu zwiększenie efektywności maszyn (47%). Firmy przemysłowe w Polsce stawiają też na OZE – aż 28% ankietowanych wytwarza energię z takich źródeł. Jednocześnie energię z OZE kupuje co piąta z badanych małych firm i co trzecie ze średnich przedsiębiorstw.

Istotną rolę w zapewnianiu oszczędności energetycznych pełni modernizacja i optymalizacja procesów w przemyśle. Z danych we wspomnianym badaniu wynika, że 40% firm zajęło się już odzyskiwaniem ciepła powstałego w wyniku procesów produkcyjnych. Podjęcie działań mających na celu zwiększenie efektywności maszynowej deklaruje 38% respondentów. Do istotnych wysiłków związanych z uzyskaniem niskoemisyjności, a zarazem oszczędności energetycznych należy także optymalizacja transportu i logistyki.

*Jakie działania podjęła firma w zakresie zrównoważonego rozwoju? N=251*

Pokłosie pandemii i zaburzenia w łańcuchach dostaw

Kolejnym problemem, z którym od początku pandemii zmaga się przemysł, jest niedobór komponentów półprzewodnikowych i wynikające z niego braki w zaopatrzeniu w wielu gałęziach przemysłu. Załamanie w łańcuchu dostaw było szczególnie dotkliwe dla przemysłu motoryzacyjnego. Jak podaje European Automobile Manufacturers’ Association (ACEA) liczba rejestracji samochodów osobowych w Unii Europejskiej spadła w listopadzie 2021 roku piąty miesiąc z rzędu, tym razem o 20,5%, do wartości 713.346[i] sprzedanych sztuk. Pod względem wolumenu rezultat ten był najniższym w historii listopadowym wynikiem od 1993 roku. Niedobory komponentów półprzewodnikowych wpływają także na wzrost cen komputerów i elektroniki wykorzystywanej w modernizacji przemysłu, co przyczynia się do zahamowania tak potrzebnych inwestycji wpływających na niskoemisyjność w przemyśle.

Podjęcie właściwych strategicznych decyzji o tym, czy czekać na poprawę sytuacji w zaopatrzeniu w komponenty, czy już teraz decydować się na inwestycje w modernizację wymaga analizy przyczyn obecnego wzrostu cen. Czynników wpływających na dysproporcję między podarzą a popytem jest wiele: od występujących w 2021 roku naturalnych klęsk żywiołowych (susza na Tajwanie i śnieżyce w Teksasie) mających wpływ na moce produkcyjne producentów układów, poprzez znane wszystkim problemy logistyczne w trakcie pandemii, wzrost kosztów transportu, zwiększone zapotrzebowanie na układy graficzne wykorzystywane do „kopania” kryptowalut, aż po problemy natury politycznej na linii Waszyngton – Pekin także rzutujące na niedobory w zaopatrzeniu w chipy.

Dobry czas na decyzje inwestycyjne

Jak każde zakłócenie, także wspomniany skokowy wzrost popytu na rynku komponentów ma charakter okresowy, a rynek z czasem znajdzie rozwiązanie tego problemu. Odpowiadając na pytanie, czy wstrzymać się z decyzjami inwestycyjnymi, czy przeciwnie, jak najszybciej realizować modernizację przyczyniającą się do obniżania kosztów, zwłaszcza tych związanych z redukcją wydatków na energię, sugestia może być tylko jedna: warto na ten krok zdecydować się jak najszybciej. Należy oczekiwać, że producenci komponentów elektronicznych już wkrótce zwiększą dostępność dostarczanych przez siebie układów, realizując już rozpoczęte inwestycje. Obecnie przemysł półprzewodników zdominowany jest przez trzech producentów: Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), Intel oraz Samsung. Już teraz wiemy, że TSMC zainwestuje 100 miliardów dolarów[i] w dodatkowe moce produkcyjne w ciągu najbliższych trzech lat. Podobnie Samsung, SK Hynix i rząd Korei Południowej zobowiązały się zainwestować 451 miliardów dolarów[ii] w moce produkcyjne i zachęty do produkcji chipów. Eksperci są jednak zdania, że w 2022 roku poprawa w porównaniu do 2021 zapewne będzie jeszcze nieznaczna. W październiku 2021 Pat Gelsinger, CEO w firmie Intel podczas wywiadu dla CNBC[iii] powiedział, że popyt na komputery PC jest nadal silny, ale z czasem należy oczekiwać poprawy dostaw zapewniających równowagę popytu i podarzy przy niższych poziomach cenowych. „Jesteśmy teraz w najgorszym momencie, z każdym kwartałem przyszłego roku (czyli 2022 – przyp. red.) sytuacja będzie się poprawiać” – powiedział Gelsinger. Na początku grudnia 2021 roku Deloitte[iv] przewidywał, że w 2022 nadal brakować będzie układów półprzewodnikowych, ale z czasem dojdą do głosu efekty inwestycji. Międzynarodowa firma konsultingowa przewiduje również, że firmy na całym świecie zainwestują w 2022 roku ponad 6 miliardów dolarów w start-upy produkujące półprzewodniki.

[i] https://www.wnp.pl/motoryzacja/uratuja-motoryzacje-tajwanska-inwestycja-w-mikroprocesory-na-100-mld-dolarow,460258.html

[ii] https://www.theregister.com/2021/05/14/south_korea_semiconductor_stimulus/

[iii] https://www.cnbc.com/2021/10/21/intel-intc-earnings-q3-2021.html

[iv] https://thestack.technology/chip-shortage-in-2022-supply-chains/

[v] https://www.acea.auto/pc-registrations/passenger-car-registrations-004-11-months-into-2021-20-5-in-november/

[vi] https://new.siemens.com/pl/pl/o-firmie/raporty-siemens/smart-industry-polska-2021.html

[vii] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Inflacja-PPI-w-strefie-euro-pazdziernik-2021-8235651.html

[viii] https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/energy-prices/